Sauna i morsowanie może być prewencyjnym działaniem medyczny, pomocnym w zapobieganiu chorobom przeziębieniowym oraz do podwyższenia zdolności antyoksydacyjnych
i polepszenia obrony przed stresem oksydacyjnym.

Wiele przeprowadzonych badań wiąże możliwość zahartowania  z zastosowaniem bodźców termicznych. Ich wyniki wskazują na tezę, że regularne odwiedzanie sauny oraz stosowanie innych bodźców termicznych stanowią pewnego rodzaju ochronę organizmu. Pierwsze badania pochodzą sprzed ponad 50 lat. W Klinice Uniwersyteckiej w Zurychu przeprowadzono ankietę wśród stałych bywalców sauny, z których większość przyznała, że o wiele rzadziej zapada na infekcje górnych dróg oddechowych. Badania wskazują również na fakt, że jeżeli nawet osoba zahartowana zachoruje, to choroba trwa o wiele krócej i jej przebieg jest o wiele łagodniejszy. Dobre działanie terapeutyczne zaobserwowano również przy zastosowaniu sauny w wieku dziecięcym. Poprzez regularne saunowanie, dało się zaobserwować u dzieci znaczne skrócenie czasu ponownego ogrzania się kończyn. Działanie to posiada główne działanie profilaktyczne w obszarze górnych dróg oddechowych, gdyż jest wprost powiązane z ukrwieniem błon śluzowych nosa i gardła. Również zaobserwowano u dzieci zmianę zawartości immunoglobulin IgA w ślinie, które to biorą czynny udział w obronie błon śluzowych.
Również w przypadku regularnego morsowania, jako ekstremalnej formy hartowania, zaobserwowano, że ponad 40% ankietowanych praktycznie w ogóle nie zapadało na choroby górnych dróg oddechowych. Można stwierdzić, że zarówno regularne stosowanie sauny, jak i morsowania prowadzi do podwyższenia bariery ochronnej organizmu przed infekcjami w wyniku długoterminowej reakcji adaptacyjnej.
Trzeba również dodać, że zarówno sauna, jak i morsowanie prowadzą do łagodnego oksydacyjnego stresu, który jednak nie jest szkodliwy dla organizmu, co potwierdziły liczne badania. Obciążenie w przypadku sauny jest krótkie i związane głównie z fazą chłodzenia.  Szczególnie wskazuje się również na wzmocnienie systemu ochrony antyoksydacyjnej poprzez działanie zimnych bodźców. W przypadku morsowania trwa dłużej. Mechanizmy antyoksydacyjne działają efektywnie i sekwencyjnie skuteczne: na początku antyoksydycyjne działanie wykazują reakcje glutationu i kwasu askorbinowego. Ze względu na mechanizmy adaptacyjne – przy regularnym stosowaniu bodźców termicznych sauny lub morsowania, dochodzi do podwyższenia zdolności antyoksydacyjnych i polepszenia obrony przed stresem oksydacyjnym. Można więc określić saunę i morsowanie, jako prewencyjne działanie medyczne. Szkodliwy wpływ, pochodzący z regularnego obciążenia oksydacyjnego organizmu nie występuje u zdrowych ludzi, jeżeli oczywiście wszystkie procedury związane z sauną i morsowaniem są zastosowane prawidłowo, potwierdzają to jednomyślnie przeprowadzone badania.

Opr. Zbigniew Famuła
na podstawie:
Peggy Gruenberger "Porównanie działania różnych sposobów hartowania organizmu na parametry odpowiedzialne za powstanie stresu oksydacyjnego u zdrowego człowieka" 
Klinik für physikalische Medizin und Rehabilitation der Medizinischen Fakultät Charité – Universitätsmedizin Berlin